بازیابی اطلاعات در سیستم عامل لینوکس، یکی از دغدغه های مهم کاربران حرفه ای و حتی تازه وارد است. این سیستم عامل، برخلاف ویندوز، فاقد ابزارهای گرافیکی گسترده برای بازیابی خودکار اطلاعات است. با این حال، ابزارهای تخصصی متنوعی دارد که در صورت آشنایی با عملکرد آن ها می توانید فایل های حذف شده یا آسیب دیده را برگردانید. برخی از این ابزارها به کمک خط فرمان عمل می کنند و برخی نیز رابط گرافیکی دارند که استفاده را آسان تر می کند.
بازیابی اطلاعات در سیستم عامل لینوکس از طریق ابزارهایی مانند DD، TimeShift، Cpio، Obnam و سایر برنامه های مشابه، قابل انجام است. در ادامه به شما توضیح می دهیم چگونه هرکدام از این روش ها به شکل گام به گام کار می کنند و بهترین گزینه برای شرایط مختلف کدام است. system restore در لینوکس مفهومی گسترده تر از آن چیزی است که در ویندوز می شناسید، اما ابزارهایی وجود دارند که همان کار را انجام می دهند.
روش های کاربردی بازیابی اطلاعات در سیستم عامل لینوکس
برای بازیابی اطلاعات در سیستم عامل لینوکس راه های مختلفی وجود دارد که باید با توجه به سطح آشنایی کاربر با محیط ترمینال یا رابط گرافیکی انتخاب شوند. برخی از روش ها شامل استفاده از ابزارهایی مانند TimeShift، Back In Time یا Obnam هستند که برای بازیابی نسخه های قبلی سیستم و فایل ها طراحی شده اند. از طرف دیگر ابزارهایی مثل DD یا Cpio بیشتر برای کاربران حرفه ای مناسب اند که با خط فرمان آشنایی دارند.
برای استفاده از این روش ها لازم است محل ذخیره فایل‌های پشتیبان مشخص باشد یا قبل از حذف، نسخه ای از فایل ذخیره شده باشد. در لینوکس برخلاف ویندوز، ابزار داخلی system restore وجود ندارد، اما نرم افزارهایی طراحی شده اند که همان کارکرد را با قابلیت های پیشرفته تر انجام می دهند. بسته به این‌که به دنبال بازگرداندن فایل، پوشه، یا کل پارتیشن باشید، ابزار مناسب فرق دارد. در ادامه هر ابزار را کامل آموزش خواهیم داد تا با دانش کامل تصمیم گیری کنید.
ابزار tar برای بازیابی فایل ها در لینوکس
یکی از ابزارهای کاربردی برای بازیابی اطلاعات در سیستم عامل لینوکس، دستور tar است. این ابزار در واقع برای فشرده سازی و آرشیو فایل ها استفاده می شود، اما می توان از آن برای بازگرداندن اطلاعات هم استفاده کرد. فایل های با پسوند .tar یا .tar.gz معمولاً نسخه های پشتیبانی هستند که به وسیله این دستور ایجاد شده اند. اگر قبلاً از پوشه یا فایل خاصی نسخه پشتیبان گرفته باشید، تنها با اجرای یک دستور ساده می توانید آن را بازیابی کنید. برای این کار باید مسیر فایل پشتیبان، نام فایل و مسیر مقصد را مشخص کنید. برای مثال:
tar -xvzf backup.tar.gz -C /home/user/restore
این دستور فایل backup.tar.gz را در مسیر مشخص شده استخراج می کند. استفاده از این ابزار نیاز به دقت دارد؛ چون اگر مسیرها اشتباه وارد شوند، ممکن است فایل های موجود جایگزین شوند. اگر با tar آشنایی ندارید، بهتر است ابتدا روی فایل های آزمایشی تمرین کنید تا در زمان بازیابی اطلاعات دچار مشکل نشوید.
system restore در لینوکس با TimeShift
TimeShift یکی از محبوب ترین ابزارهای system restore در لینوکس محسوب می شود. این نرم افزار رابط گرافیکی دارد و برای کاربران مبتدی و متوسط کاملاً مناسب است. با کمک TimeShift می توانید از کل سیستم عامل یا بخش هایی خاص نسخه پشتیبان تهیه کرده و در زمان بروز مشکل آن را بازیابی کنید. برخلاف ابزارهای خط فرمان، این برنامه به صورت خودکار از تغییرات مهم اسنپ‌شات می گیرد.
برای استفاده از آن ابتدا باید نرم افزار را نصب کرده و تنظیمات اولیه مانند مسیر ذخیره نسخه پشتیبان و زمان بندی خودکار را انجام دهید. سپس می توانید از گزینه Restore برای بازگرداندن وضعیت سیستم به یک نقطه مشخص استفاده کنید. این ابزار شباهت زیادی به System Restore در ویندوز دارد، اما با امکانات بیشتر و انعطاف پذیرتر. اگر به دنبال بازیابی اطلاعات در سیستم عامل لینوکس به شکل امن و بدون نیاز به کدنویسی هستید، TimeShift انتخاب مناسبی برای شما خواهد بود.
بازیابی اطلاعات با Bera در لینوکس
Bera یکی از ابزارهای کمتر شناخته شده اما کارآمد برای بازیابی اطلاعات در سیستم عامل لینوکس است. این ابزار به صورت خط فرمان اجرا می شود و بیشتر برای نسخه برداری های پشتیبان و بازگردانی سریع اطلاعات به کار می رود. عملکرد اصلی Bera بر پایه ایجاد نسخه های آرشیوی از فایل ها و دایرکتوری ها است که می توانند در صورت حذف یا آسیب فایل ها به راحتی بازیابی شوند. برای استفاده از این ابزار، لازم است مسیر فایل های ذخیره شده و همچنین محل بازیابی را مشخص کنید. دستور پایه ای برای بازگردانی به شکل زیر است:
bera restore /backup/path /restore/path
Bera از سرعت بالایی در بازگردانی داده ها برخوردار است و در مواقع اضطراری می تواند بسیار مفید واقع شود. البته برای استفاده درست از آن نیاز به تمرین و دقت در مسیرها دارید. این ابزار برای کسانی مفید است که به صورت منظم بکاپ می گیرند و دنبال روشی سریع برای بازگردانی اطلاعات می گردند.
system restore در لینوکس با Cpio
Cpio یکی از ابزارهای قدیمی ولی بسیار قدرتمند برای system restore در لینوکس به شمار می آید. این برنامه بیشتر برای تهیه نسخه پشتیبان از فایل ها و دایرکتوری ها و سپس بازیابی آن ها کاربرد دارد. عملکرد آن مبتنی بر دستوراتی است که فایل ها را از لیستی مشخص خوانده و در محل تعیین شده استخراج می کند. برای ایجاد نسخه پشتیبان می توانید از این دستور استفاده کنید:
find . -type f | cpio -ov > backup.cpio
و برای بازیابی اطلاعات کافی است دستور زیر را اجرا کنید:
cpio -idv < backup.cpio
Cpio فایل ها را دقیقاً به همان حالت اولیه برمی گرداند، اما نیازمند آشنایی با ساختار فایل ها در لینوکس است. اگرچه رابط گرافیکی ندارد، اما انعطاف پذیری بالا و پایداری آن باعث شده هنوز هم بسیاری از مدیران سیستم از این ابزار استفاده کنند. در پروژه های حساس، استفاده از Cpio می تواند یک راه حل مطمئن برای بازیابی اطلاعات در سیستم عامل لینوکس باشد.
بازگردانی اطلاعات با Back In Time در لینوکس
Back In Time یکی از ساده ترین و در عین حال قدرتمندترین ابزارها برای بازیابی اطلاعات در سیستم عامل لینوکس است. این برنامه رابط گرافیکی دارد و بسیار شبیه TimeShift عمل می کند، اما امکانات بیشتری برای شخصی سازی نسخه های پشتیبان ارائه می دهد. با استفاده از این نرم افزار می توانید از فایل ها، پوشه ها یا کل سیستم به صورت خودکار و زمان بندی شده بکاپ بگیرید.
زمانی که مشکلی پیش آمد، تنها با انتخاب تاریخ مشخص می توانید به حالت قبل بازگردید. Back In Time از rsync برای همگام سازی استفاده می کند و نسخه های پشتیبان را در ساختاری مرتب ذخیره می کند. استفاده از این ابزار نیاز به دانش تخصصی ندارد و برای کاربران خانگی و نیمه حرفه ای بسیار مناسب است. اگر به دنبال یک نرم افزار ساده و قابل اعتماد برای system restore در لینوکس هستید، Back In Time گزینه ای بسیار کارآمد خواهد بود.
بازیابی اطلاعات با Rsnapshot در لینوکس
Rsnapshot یکی از ابزارهای کاربردی و محبوب برای بازیابی اطلاعات در سیستم عامل لینوکس است که مبتنی بر rsync و اسکریپت های Perl کار می کند. این ابزار بیشتر برای گرفتن بکاپ های خودکار و زمان بندی شده استفاده می شود، اما به همان اندازه برای بازگردانی اطلاعات هم قابل اعتماد است. Rsnapshot بکاپ هایی به صورت افزایشی (incremental) تهیه می کند؛ یعنی فقط فایل های تغییر یافته ذخیره می شوند. این موضوع باعث می شود سرعت پشتیبان گیری و بازیابی بسیار بالا باشد. برای بازگردانی یک فایل یا پوشه کافی است مسیر نسخه ذخیره شده را مشخص کرده و آن را به مکان اصلی کپی کنید.
مثال:
cp /backup/daily.0/home/user/file.txt /home/user/
بازیابی اطلاعات در لینوکس با Obnam
Obnam یکی از ابزارهای متن باز برای تهیه نسخه های پشتیبان و بازیابی اطلاعات در سیستم عامل لینوکس است که عملکردی ایمن و ساختارمند دارد. این ابزار بکاپ ها را به صورت رمزنگاری شده ذخیره می کند، که برای کاربران حساس به امنیت، یک امتیاز بزرگ محسوب می شود. Obnam به صورت افزایشی نسخه برداری می کند و در نتیجه حافظه کمی اشغال می شود. برای بازیابی فایل کافی است دستور زیر را اجرا کنید:
obnam restore –to=/restore/path
همچنین این ابزار قابلیت استفاده در محیط های سروری و حتی بکاپ گیری از طریق SSH را نیز دارد. مزیت بزرگ Obnam، سیستم deduplication آن است که باعث می شود اطلاعات تکراری در حافظه ذخیره نشوند. البته توسعه آن از سال ها قبل متوقف شده، ولی نسخه های پایدار آن همچنان قابل استفاده هستند. در صورتی که دنبال بکاپ‌گیری سریع، ایمن و با قابلیت رمزگذاری برای system restore در لینوکس هستید، Obnam هنوز هم یک گزینه قدرتمند است.
بازیابی فایل ها با SCP از سرور دیگر در لینوکس
یکی از روش های مفید برای بازیابی اطلاعات در سیستم عامل لینوکس، استفاده از دستور SCP برای انتقال فایل های پشتیبان از سرور دیگر است. اگر قبلاً نسخه های پشتیبان روی سرور یا سیستم دیگری ذخیره کرده اید، می توانید به‌سادگی با استفاده از این دستور فایل ها را به سیستم خود منتقل و بازگردانی کنید. برای مثال:
scp user@remote:/backup/file.tar.gz /home/user/restore/
این دستور فایل موردنظر را از سرور راه دور به مسیر مشخصی در سیستم فعلی منتقل می کند. سپس با استفاده از ابزارهایی مثل tar یا rsync می توانید فایل ها را بازیابی کنید. SCP امکان اتصال ایمن از طریق SSH را فراهم می کند و برای انتقال اطلاعات حجیم نیز مناسب است. اگر بکاپ های خود را به صورت دوره ای روی سرور دیگری ذخیره می کنید، استفاده از SCP راهی ساده، امن و سریع برای بازیابی خواهد بود. این روش بیشتر برای کاربران حرفه ای و مدیران شبکه توصیه می شود.
