پیش از هر چیز می بایست به این نکته اشاره کنیم که به هیچ وجه از نرم افزارهای بازیابی دیتا برای بازیابی اطلاعات هارد دیسک ضربه خورده استفاده نکنید. اجازه بدهید کمی سختگیر باشیم، به هیچ وجه از هارد ضربه خورده پیش از بررسی وضعیت سلامت سخت افزاری آن استفاده نکنید. بسیاری از افراد، بلافاصله پس از ضربه خوردن هارد، به خصوص هارد اکسترنال، با امید بکاپ گیری از اطلاعات مهم پیش از خرابی هارد و یا کاهش هزینه ها، اقدام به ریکاوری اطلاعات هارد ضربه خورده خود می کنند، در حالی که این اقدام می تواند آسیب های جبران ناپذیر و پرهزینه بیشتری را به هارد وارد کند. در ادامه این مقاله به آسیب هایی ناشی از ضربه به هارد و شیوه بازیابی اطلاعات هارد دیسک ضربه خورده می پردازیم.
خدمات بازیابی اطلاعات هارد دیسک ضربه خورده
ضربه به هارد می تواند مشکلات مختلفی را در هارد دیسک ضربه خورده شما به وجود بیاورد. در این مواقع احتمال بروز خرابی هد هارد، خرابی موتور هارد، خرابی پلاتر و یا خرابی برد هارد و یا حتی به نسبت شدت ضربه، مجموعه ای از این مشکلات ممکن است. با مراجعه کاربر به مرکز بازیابی اطلاعات به منظور بازیابی اطلاعات هارد دیسک ضربه خورده ، تک به تک این موارد مورد بررسی قرار می گیرد و نسبت به رفع مشکل در محیط مخصوص (آزمایشگاهی و ایزوله) اقدام لازم صورت می گیرد. اما در صورت استفاده از نرم افزارهای ریکاوری، احتمال بسیار زیاد، امکان آسیب بیشتر به هد، پلتر، برد و یا موتور وجود دارد. در ادامه به طور خلاصه به نحوه عملکرد هارد می پردازیم تا درک بهتری از این مطلب پیدا کنید.
این مقاله برای شما مفید است : دلیل بالا نیامدن هارد اکسترنال بعد از اتصال به تلویزیون
در هنگام ضربه به هارد دیسک چه اتفاقی می افتد؟
پیش از توضیح بازیابی اطلاعات هارد دیسک ضربه خورده، برای درک بهتر مشکلات ناشی از ضربه به هارد، مهم است که درک درستی از عملکرد هارد داشته باشید. در درون هارد شما، دیسک های مدور نازک و حساسی وجود دارد که دارای پوششی مغناطیسی هستند و پلتر نامیده می شوند. هارد های لپ تاپی از پلاترهایی از جنس شیشه درست شده اند. موتور متصل به این پلاترها، آنها را با سرعتی معادل 5400 تا 7200 دور در دقیقه می چرخاند. سطح پلاترها به بخش هایی با عنوان سکتور تقسیم شده است و اطلاعات در این سکتورها ذخیره می شود. برای هر پلتر یک هد متصل به یک بازو وجود دارد.
خوانش و نوشتن اطلاعات در هارد بوسیله هد و در سکتورها اتفاق می افتد. در نوک هر هد از سیم پیچی بسیار ریز از جنس مس استفاده شده است که با یک سیم به برد متصل است و دارای شارژ مغناطیسی است. با چرخش این صفحات (دیسک)، و القای مغناطیسی از فاصله میکروسکوپی هد با آنها (به اندازه چند اتم)، اطلاعات در شعاع دیسک های مدور خوانده یا ثبت می شود. اما در زمانی که از هارد استفاده نمی شود، این هدها به دور از دیسک و در جایی با عنوان پارکینگ هد قرار می گیرند. اگر در هنگام افتادن یا ضربه، هارد در حال کار کردن باشد و هد روی سطح باشد، این فاصله چند اتمی به هم خورده و هد سطح حساس هارد را لمس می کند. این دقیقاً همان اتفاقی است که هیچ گاه نباید بیافتد.
خرابی موتور و برد هارد
احتمال دیگر، خرابی یا گیر کردن موتور چرخاننده دیسک ها یا برد منطقی در اثر شوک حاصل از ضربه یا سقوط است. در این صورت نیز احتمال آسیب های جدی تر به اطلاعات شما وجود دارد. اتصالات برقی در برد در اثر ضربه با به کار انداختن هارد، می تواند به آسیب های جدی تری منجر شود و شانس موفقیت بازیابی اطلاعات هارد دیسک ضربه خورده را کاهش دهد.
خرابی هد و خراش پلاترها
ضربه به هارد می تواند علاوه بر به هم زدن کالیبره هد هارد، موجب خراش سطح مغناطیسی هارد شود. در این مواقع هارد شما دچار بد سکتور شدن هارد می شود. بسته به شدت ضربه و مدت زمان آن، حجم Bad Sector در هارد متغیر است. حال فرض کنید که بعد از ضربه و برهم خوردن کالیبره هد، شما اقدام به بازیابی اطلاعات هارد دیسک ضربه خورده خود با استفاده از نرم افزار کنید. هارد شروع به کار می کند و آسیب قبلی، در اثر تماس بیشتر چند برابر می شود. احتمال دیگر خرابی بازوی هد و خسارت های سنگین دیگر به همه پلترهاست.
خرابی موتور و برد هارد
احتمال دیگر، خرابی یا گیر کردن موتور چرخاننده دیسک ها یا برد منطقی در اثر شوک حاصل از ضربه یا سقوط است. در این صورت نیز احتمال آسیب های جدی تر به اطلاعات شما وجود دارد. اتصالات برقی در برد در اثر ضربه با به کار انداختن هارد، می تواند به آسیب های جدی تری منجر شود و شانس موفقیت بازیابی اطلاعات هارد دیسک ضربه خورده را کاهش دهد.
تعمیر هارد ضربه خورده
انواع آسیب در هارد اکسترنال ضربه خورده
زمانی که هارد اکسترنال یا لپ‌تاپ شما بر اثر ضربه از ارتفاع سقوط می‌کند، دستگاه در لحظه‌ای کوتاه وارد وضعیت بی‌وزنی می‌شود. این سقوط، به‌ویژه از ارتفاع بالا، باعث افزایش شتاب و در نتیجه وارد شدن نیروی بیشتری به اجزای داخلی هارد می‌شود. این فشار ناگهانی می‌تواند به قطعات حساس هارد آسیب وارد کرده و روند بازیابی اطلاعات را دشوار کند.
اگر در لحظه سقوط، هارد دیسک در حال فعالیت باشد، احتمال برخورد هد خواندن/نوشتن با سطح دیسک (platter) وجود دارد. در حالت عادی، هدها هیچ تماسی با سطح دیسک ندارند؛ اما هنگام ضربه، این برخورد ممکن است باعث خراش یا آسیب به بخش‌هایی از سطح دیسک شود. اگر این تماس تنها لحظه‌ای باشد، آسیب ممکن است محدود باشد، اما در موارد شدیدتر، تماس ممتد منجر به خراش‌های عمیق‌تری می‌شود که در اصطلاح به آن “rotational scoring” گفته می‌شود. هر چه میزان این آسیب بیشتر باشد، احتمال موفقیت در ریکاوری اطلاعات کاهش می‌یابد.
در برخی موارد، هد ممکن است روی سطح دیسک گیر کرده و مانع چرخش platter شود. این وضعیت منجر به اختلال در عملکرد موتور هارد می‌گردد و ممکن است کل فرآیند خواندن/نوشتن را متوقف کند.
با پیشرفت فناوری، برخی تولیدکنندگان برای کاهش احتمال آسیب‌دیدگی هارد در هنگام ضربه، سیستم‌هایی مانند شتاب‌سنج را در لپ‌تاپ‌ها تعبیه کرده‌اند. این سنسورها در لحظه سقوط، دستور توقف فعالیت و جدا شدن هد از سطح دیسک را صادر می‌کنند تا خطر برخورد کاهش یابد.
در صورتی که هارد اکسترنال شما دچار ضربه شده باشد، ممکن است با یکی از موارد زیر مواجه شوید:
جابجایی هد از موقعیت اصلی
آسیب‌دیدگی یا خرابی هد
اختلال در عملکرد موتور داخلی
خراش یا خرابی در سطح پلتر
هر یک از این موارد نیازمند بررسی تخصصی توسط کارشناسان بازیابی اطلاعات است. تلاش برای تعمیر هارد در منزل یا بدون ابزار مناسب، ممکن است به آسیب جدی‌تر و از دست رفتن دائمی اطلاعات منجر شود. بنابراین، توصیه می‌شود در صورت بروز چنین مشکلی، دستگاه را خاموش کرده و برای بررسی به مرکز تخصصی بازیابی هارد مراجعه کنید.
در صورت ضربه به هارد چه کار کنیم؟
به دلایلی که در بالا توضیح داده شد، در هنگام ضربه خوردن هارد اکسترنال، لپ تاپ یا کیس دسکتاپ، از انجام ریکاوری اطلاعات با نرم افزار خودداری کنید و به یک مرکز معتبر برای تست سلامت هارد مراجعه کنید. در مرکز بازیابی اطلاعات در مرکز سخت افزار ایران، خدمات مرتبط با بازیابی اطلاعات هارد دیسک ضربه خورده، در محیطی آزمایشگاهی و ایزوله ارائه می شود. به این دلیل که سطح پلاترها، باید از هرگونه آلودگی به دور بماند. جراحی هارد، تعمیر هد هارد دیسک، تعمیر پلاترهای هارد، تعمیر برد و تعمیر یا تعویض موتور هارد، در کنار ریکاوری اطلاعات در این مرکز، با بالاترین کیفیت به شما ارائه می شود.
