زمانی که هارد به دلایل مختلفی مانند ضربه و زمین خوردن آسیب می بیند و اطلاعات آن از بین می رود یا این که به دلایل کاملا اتفاقی و غیر عمدی برخی داده ها و فایل های ذخیره شده روی آن حذف می شود و همچنین در صورت سوختن هارد دیسک، اولین نکته امکان بازیابی داده های از دست رفته روی هارد است. آیا امکان بازیابی اطلاعات هارد سوخته وجود دارد؟ این سوالات مهم ترین دغدغه هایی است که در زمان بروز مشکل در یک هارد دیسک ایجاد می شود.
برخی از داده ها امکان بازیابی دارند. در برخی حالت ها اما ممکن است امکان بازیابی داده ها وجود نداشته باشد و عدم امکان بازیابی اطلاعات در هارد دردسر ساز شود. در این جا موضوع مهم نوع مشکل هارد است که می تواند موجب غیر ممکن بودن ریکاوری اطلاعات هارد شود. البته قطعا یک مرکز تخصصی بازیابی اطلاعات هارد می تواند در بیشتر مواقع داده ها را بازیابی کند. با این حال اما عدم امکان بازیابی اطلاعات در هارد در برخی موارد وجود دارد که در ادامه به آن ها می پردازیم.
حالت های مختلف خرابی هارد و از دست رفتن داده ها
قبل از بررسی شرایط عدم امکان بازیابی اطلاعات هارد دیسک بهتر است حالت های مختلف آسیب و خرابی یک هارد را بررسی کنیم تا در ادامه ببینیم در کدام شرایط بازیابی داده ها غیر ممکن است. در کل نوسانات برقی، آتش گرفتن هارد دیسک، ضربه و شکستن هارد و مواردی از این دست می تواند به هارد آسیب برساند. در بدترین حالت ها هارد می سوزد و دیگر روشن نمی شود. به دنبال عدم شناسایی هارد دیسک، برد آن نیز می سوزد.
سوختن PCB در هارد دیسک می تواند آسیب های جدی را به هارد وارد کند که حتی در مواقعی بوی سوختگی نیز از هارد به مشام می رسد. حال در تمام این حالت ها اطلاعات ذخیره شده روی هارد به شدت در معرض از دست رفتن قرار دارند و غیر ممکن بودن ریکاوری اطلاعات هارد امری دور از ذهن نیست. بسته به مهارت و تجربه تعمیرکاران هارد سوخته و ضربه خورده ممکن است برخی داده ها بازیابی شوند. اما در شرایطی هم داده ها قابل بازیابی نیستند.
حالت های مختلف جلوگیری از ریکاوری هارد
در کل بسته به این که خرابی هارد مربوط به بخش های فیزیکی آن باشد یا قسمت های لاجیکالی هارد مانند فریمور های آن خراب شده باشد، روند بازیابی داده ها متفاوت است. اما در هر صورت این کار بسیار پیچیده خواهد بود. اولین مورد عدم مهارت، تجربه و ابزار های تخصصی تعمیرکار است که می تواند موجب عدم امکان بازیابی اطلاعات هارد دیسک مورد نظر شود. اگر تعمیرکار تجهیزات لازم برای بازیابی اطلاعات هارد سوخته را نداشته باشد، این امر تقریبا غیر ممکن می شود. ابزار های تخصصی، وجود کلین روم، نرم افزار های اختصاصی و مواردی از این دست برای بازیابی داده ها ضرورت دارند. سایر گزینه ها شامل مواردی است که در زیر به آن ها می پردازیم.
وجود شکاف روی دیسک
اولین و مهم ترین عامل که می تواند موجب عدم امکان بازیابی اطلاعات هارد دیسک مورد نظر شود، وجود شکافی عمیق روی دیسک است. این شکاف معمولا در زمان باز کردن هارد برای تعمیر و جراحی هارد ممکن است ایجاد شود. اگر تعمیرکار هنگام بررسی و تعمیر هارد دیسک از فضای تمیز CLEAN ROOM استفاده نکند و درپوش هارد را در فضای آزاد باز کند، این امر موجب می شود ذرات گرد و غبار روی هد جمع شوند و موجب گیر کردن هد و پلاتر به هم دیگر شوند. به دنبال این اتفاق روی دیسک یک شکاف عمیق ایجاد می شود که در واقع در نهایت منجر به غیر ممکن بودن ریکاوری اطلاعات هارد خواهد شد. این مورد می تواند اطلاعات را کاملا از بین ببرد و دیگر شانسی برای بازیابی داده ها وجود نخواهد داشت.
توجه نکردن به نشانه های خرابی و سوختن PCB
PCB در هارد بخش بسیار مهمی در نوشتن و خواندن اطلاعات است و در صورت بروز مشکل در آن به شدت دسترسی و بازیابی اطلاعات ذخیره شده به خطر می افتد. اگر نشان های سوختن و خرابی PCB هارد را مشاهده کردید، حتما استفاده کردن از هارد دیسک مورد نظر را متوقف کنید و به هیچ عنوان از آن استفاده نکنید. در بیشتر مواقع عدم امکان بازیابی اطلاعات هارد دیسک به دلیل عدم توجه به سوختن PCB و ادامه کار با هارد دیسک است. علاوه بر این ادامه کار کردن با هارد می تواند موجب آسیب رسیدن به موتور و هد خواندن و نوشتن هارد دیسک شود و پلاتر هارد نیز ممکن آسیب ببیند. این آسیب های بیشتر به هارد می تواند موجب غیر ممکن شدن ریکاوری اطلاعات هارد شود.
عدم رعایت Data remanence در هارد دیسک
یکی از مهم ترین حالت هایی که موجب می شود امکان بازیابی اطلاعات روی هارد کم و کم تر شده و به صفر برسد، عدم رعایت Data remanence است. در هارد دیسک های مختلف این عبارت به معنی این است که امکان بازیابی اطلاعات حذف شده تا زمانی ممکن است که داده جدیدی روی هارد نوشته نشده و ذخیره نشده باشد. در واقع بعد از پاک شدن یک داده یا یک فایل از روی هارد دیسک یا در واقع فرمت شدن ناخواسته داده های روی یک هارد تا زمانی می توان به آن دسترسی مجدد پیدا کرد و آن را بازیابی کرد که داده جدیدی روی هارد ذخیره نشده باشد و در واقع چیزی جایگزین فایل پاک شده نشده باشد. این اصل Data remanence گفته می شود و تاثیر زیادی در عدم امکان بازیابی اطلاعات هارد دیسک دارد. بنابراین اگر بعد از پاک شدن داده ها اطلاعات جدیدی روی هارد ذخیره کنید، غیر ممکن بودن ریکاوری اطلاعات هارد دور از ذهن نیست.
بازگردانی هارد دیسک به تنظیمات کارخانه
حالت دیگری هم برای عدم امکان بازیابی اطلاعات هارد دیسک وجود دارد و آن ها فرمت کامل هارد و بازگرداندن آن به تنظیمات کارخانه است. اگر در زمان فرمت کردن هارد به جای گزینه Quick format گزینه فرمت کامل را انتخاب کنید، هارد به تنظیمات کارخانه باز می گردد و دیگر نمی توان داده های روی آن را بازیابی کرد. بنابراین فرمت به تنظیمات کارخانه هارد حالت دیگر غیر ممکن بودن ریکاوری اطلاعات هارد است.
نکات مهم بازیابی اطلاعات هارد
برای این که احتمال عدم امکان بازیابی اطلاعات در هارد به حداقل برسد باید چند نکته را رعایت کرد:
- اولین نکته این که برای فرمت کردن هارد حتما از گزینه فرمت سریع استفاده کنید و در صورتی که می خواهید آن را به تنظیمات کارخانه برگردانید حتما یک فایل پشتیبان تهیه کنید
- در صورت پاک شدن یک فایل یا فرمت شدن هارد به هیچ عنوان از آن استفاده نکنید و داده جدیدی روی آن ذخیره نکنید
- برای تعمیرات تخصصی هارد دیسک خود حتما از مراکز تعمیراتی معتبر کمک بگیرید. مجهز بودن به clean room برای بازیابی اطلاعات هارد اهمیت بسیار زیادی دارد. مرکز سخت افزار ایران یک مرکز معتبر در بازیابی اطلاعات از دست رفته هارد است که با تجهیزات کامل و تخصصی در اکثر موارد داده های هارد را بازیابی می کند.
